 |
| Vrouwen wassen hun kleren bij een ‘zandbron’ in de bedding van de Mavhaire. WILDE GANZEN STEUNT AANLEG WATERRESERVOIR MAVHAIRE |
Stichting heeft een jaar om 40.000 euro bijeen te brengen
De bouw van een waterkering in de Mavhaire-rivier, de basis van het project, kan dan in mei 2019 beginnen. Een goed moment, omdat het regenseizoen dan voorbij is en de rivier weer droog staat. ‘De verwachtingen van de dorpelingen zijn immens’, reageert Timothy Kondo, initiator van het project. ‘Niet alleen verwachten ze grotere oogsten in hun moestuinen, gezonder vee en vollere vruchtenbomen, ze maken ook al plannen om viskwekerijen te beginnen. In onze droge regio is vis een zeldzame lekkernij, die een goede prijs oplevert op de markt.’
Grillig klimaat
Al lang leeft aan de oevers van de Mavhaire-rivier in de provincie Midlands de idee: houd het water vast dat in het regenseizoen door de bedding kolkt. De dorpelingen langs de oevers kunnen dan ook in de droge tijd hun moestuinen en akkers bevloeien. Ook hoeven ze minder ver met hun vee te lopen om het te drenken en te laten grazen. Zo’n tienduizend mensen worden zo minder afhankelijk van het grillige klimaat. Ook dempt het mogelijk de neiging van jongeren om naar de stad of Zuid-Afrika te trekken.
Oud-vakbondsman Timothy Kondo, initiator van het project, zette een stichting op die de oude droom in een projectplan goot, compleet met technische tekeningen en een haalbaarheidsonderzoek. Daarvoor raadpleegde hij boeren, technici en dorpshoofden. Ook sprak hij met lokale en provinciale politici, om steun voor het project te verwerven.
Een echte dam zou te duur en te ingrijpend zijn. Daarom koos de gemeenschap voor een zogeheten waterkering, een strekdam in de bedding van de Mavhaire. In de regentijd zal daarachter een meer ontstaan met een diepte van ruim 3 meter. De dam zal de rivier niet afsluiten: bij een wateroverschot in de regentijd, stroomt de Mavhaire gewoon verder via haar oude bedding.
Een echte dam zou te duur en te ingrijpend zijn. Daarom koos de gemeenschap voor een zogeheten waterkering, een strekdam in de bedding van de Mavhaire. In de regentijd zal daarachter een meer ontstaan met een diepte van ruim 3 meter. De dam zal de rivier niet afsluiten: bij een wateroverschot in de regentijd, stroomt de Mavhaire gewoon verder via haar oude bedding.
Levensvatbaar
De bevolking is enthousiast. Elk betrokken gezin draagt de marktopbrengst van 50 kilo zelf verbouwde maïs bij. Voor het bouwmateriaal, het afgraven van zand en de bouw van de dam zelf is 58.000 euro méér nodig. Wilde Ganzen hebben toegezegd daarvan 18.000 euro voor haar rekening te nemen als de Stichting Vrienden van Nehanda binnen een jaar de overige 40.000 euro bijeenbrengt.
De toezegging door Wilde Ganzen betekent niet alleen een fikse steun in de rug van de Mavhaire-gemeenschap, maar ook een erkenning van de levensvatbaarheid van haar project. De vriendenstichting wil het komende jaar de overige 40.000 euro bijeenbrengen.
Meerjarenplan
De aanleg van het waterreservoir maakt deel uit van het meerjarenplan van de Mavhaire Community Development Trust (MCDT). Dit 50 pagina’s tellende plan is gericht op verhoging van de inkomens van deze boerengemeenschap. Zie elders op deze site.
Timothy Kondo, bevlogen vakbondsman
De zestiger Timothy Kondo is dé motor achter het plan de bewoners van de Mavhaire-oevers meer bestaanszekerheid te geven. Zijn gedrevenheid bij te dragen aan de ontwikkeling van zijn land kreeg eerder gestalte in de jaren tachtig en negentig in zijn werk voor het Zimbabwe Congress of Trade Unions (ZCTU), een destijds machtige koepel van vakbonden.
Drie arrestaties
Eind jaren negentig raakte de economie van Zimbabwe door wanbeleid, corruptie en het door het IMF opgelegde Structurele Aanpassingsprogramma in verval. Zo ontstond in het ZCTU het plan een oppositiepartij op gang te brengen. Zo werd Kondo in 1999 een van de oprichters van de Movement for Democratic Change (mdc). Morgan Tsvangirai, sinds 1989 secretaris-generaal van de ZCTU, ging de partij leiden. Dat bleef hij doen tot zijn overlijden door kanker in februari 2018.
Drie arrestaties
Eind jaren negentig raakte de economie van Zimbabwe door wanbeleid, corruptie en het door het IMF opgelegde Structurele Aanpassingsprogramma in verval. Zo ontstond in het ZCTU het plan een oppositiepartij op gang te brengen. Zo werd Kondo in 1999 een van de oprichters van de Movement for Democratic Change (mdc). Morgan Tsvangirai, sinds 1989 secretaris-generaal van de ZCTU, ging de partij leiden. Dat bleef hij doen tot zijn overlijden door kanker in februari 2018.
Timothy Kondo heeft in de jaren die volgden Tsvangirai en andere MDC-leiders vaak van advies voorzien. Vanaf 2000, toen Zimbabwe steeds dictatorialer werd geregeerd, kreeg hij door
dit werk en door zijn openlijke kritiek op de regering, last met de autoriteiten. Tot drie keer toe werd hij gearresteerd. In 2002, op verkiezingsdag, viel een groep agenten zijn huis binnen onder het valse voorwendsel dat hij wapens zou verbergen.
Niet laten intimideren
Kondo heeft zich echter nooit laten intimideren. Hij bleef zich inzetten voor de ontwikkeling
van zijn land, onder meer vanuit het kantoor van het Labour and Economic Development Research Institute of Zimbabwe (Ledriz). Verscheidene onderzoeksprojecten van deze denktank werden
door hem geleid. Nederlandse en internationale organisaties, waaronder het vakverbond FNV, steunden deze onderzoeken, die weer van nut waren voor basisorganisaties in Zuidelijk Afrika.
Intussen hield hij altijd nauw contact met de Mavhaire- gemeenschap in de provincie Midlands, waarin hij opgroeide en waar zijn familie een huis en een stukje grond bezit. De kennis van wat leeft op het platte-land klinkt dan ook altijd door in zijn politieke analyses. Dat maakt hem tot een geliefd gesprekspartner van journalisten.
Geen overwinningsfeest
Hetzelfde geldt voor zijn beeldende taalgebruik. Hoe komt het toch dat je nergens in Zimbabwe feestende Zanu-PF leden ziet, werd hem in 2013 gevraagd na de onverwacht grote zege door de regeringspartij Zanu-PF, mede als gevolg van verkiezingsfraude. Waarom viert die partij haar overwinning niet?
‘Zanu-PF is als een dief die iemands portemonnee steelt, hem in een steegje openmaakt en ontdekt dat ie leeg is’, antwoordde Kondo. ‘Hij heeft dan weinig reden om iets te vieren.’ Waarmee hij wilde zeggen dat Zanu-PF, die tussen 2009 en 2013 regeerde met de mdc, nu in haar eentje een economie moest runnen die aan diggelen lag.
Lege portemonnee
Dat de ‘portemonnee’ van Zimbawe nog leeg is, heeft ook veel gevolgen voor de bewoners van Kondo’s geboortestreek. Zij zijn zo arm dat ze in tijden van droogte zijn aangewezen op voedselhulp: slechts weinigen hebben een buffer en de regering is niet in staat maatregelen te nemen die werk scheppen.
Vandaar dat Kondo met enkele streekgenoten de handen ineensloeg en in 2015 de Mavhaire Community Development Trust (MCDT) oprichtte, waar hij sinds zijn pensioen bij Ledriz een groot deel van zijn tijd aan besteedt.
Het meerjarenplan van MCDT voorziet in inkomensverhogende projecten. Een daarvan, de aanleg van een aantal moestuinen is al tot uitvoering gekomen. In 2019 volgt de aanleg van het waterreservoir.
De stichting Vrienden van Nehanda
Klaas en Reiny van Twillert vestigden zich in 1987 voor drie jaar in Zimbabwe om daar als leraar bij te dragen aan de ontwikkeling van het kort voordien onafhankelijk geworden land. Ze leerden er Timothy Kondo en zijn gezin kennen en Kondo betrok hen bij een aantal initiatieven die hij opzette.
Een daarvan was herstel en uitbreiding van de school in Mavhaire. Klaas en Reiny begonnen fondsen in te zamelen en in 2015 werd dit project succesvol afgesloten. Intussen vingen zij Kondo op in Nederland, toen deze in 2002 om politieke redenen gevaar liep in eigen land.
Klaas en Reiny van Twillert vestigden zich in 1987 voor drie jaar in Zimbabwe om daar als leraar bij te dragen aan de ontwikkeling van het kort voordien onafhankelijk geworden land. Ze leerden er Timothy Kondo en zijn gezin kennen en Kondo betrok hen bij een aantal initiatieven die hij opzette.
Een daarvan was herstel en uitbreiding van de school in Mavhaire. Klaas en Reiny begonnen fondsen in te zamelen en in 2015 werd dit project succesvol afgesloten. Intussen vingen zij Kondo op in Nederland, toen deze in 2002 om politieke redenen gevaar liep in eigen land.
Nehanda: symbool van kracht
In 2007 richtten zij de Stichting Vrienden van Nehanda op, in eerste instantie om het zeer verarmde weeshuis Nehanda bij te staan, in de buurt van de hoofdstad Harare. Na sluiting van dit weeshuis door de overheid, ging de stichting zich richten op ondersteuning van de Mavhaire Community Development Trust en diens bredere, op de hele streek gerichte plannen.
In 2007 richtten zij de Stichting Vrienden van Nehanda op, in eerste instantie om het zeer verarmde weeshuis Nehanda bij te staan, in de buurt van de hoofdstad Harare. Na sluiting van dit weeshuis door de overheid, ging de stichting zich richten op ondersteuning van de Mavhaire Community Development Trust en diens bredere, op de hele streek gerichte plannen.
Mbuya Nehanda was één van de leidende figuren in de opstand tegen de blanke kolonisten aan het eind van de negentiende eeuw. Nehanda werd gearresteerd en in 1898 opgehangen in de gevangenis van Salisbury, het huidige Harare. Naar verluidt riep ze voor haar executie dat ze ‘eens zou terugkeren’ om het land te bevrijden.
In de bevrijdingsoorlog in de jaren zeventig van de vorige eeuw tegen het blanke minderheidsregime van Ian Smith, vormde Nehanda een bron van inspiratie voor de zwarte guerrillero’s, getuige de vele liederen en gedichten die aan haar zijn gewijd. Ook instituten en scholen zijn naar haar genoemd, zoals het eerder genoemde weeshuis. Mbuya Nehanda staat symbool voor de veerkracht en vasthoudendheid van menig Zimbabwaan.
RIENDEN VAN NEHANDA
In de bevrijdingsoorlog in de jaren zeventig van de vorige eeuw tegen het blanke minderheidsregime van Ian Smith, vormde Nehanda een bron van inspiratie voor de zwarte guerrillero’s, getuige de vele liederen en gedichten die aan haar zijn gewijd. Ook instituten en scholen zijn naar haar genoemd, zoals het eerder genoemde weeshuis. Mbuya Nehanda staat symbool voor de veerkracht en vasthoudendheid van menig Zimbabwaan.
RIENDEN VAN NEHANDA
Nieuwsbrief Stichting Vrienden van Nehanda, oktober 2018.
